Tonlar, diyezli ve bemollü olmak üzere ikiye ayrılır. Do Majör ve la minör (işaretsiz tonaliteler) istisna olmak üzere diğer bütün tonlarda diyez veya bemol işareti vardır.
Bir tonun diyezli ya da bemollü mü olduğu nasıl anlaşılır?
Bir bemollü ton olan Fa Majör haricindeki diğer tüm bemollü majör tonların adında bemol vardır; Si bemol Majör, Mi bemol Majör, La bemol Majör gibi.
İşaretsiz olan Do Majör haricinde, kalan diğer tüm majör tonlar diyezlidir.
Bu iki kuralı oturttuktan sonra geriye ilgili tonaliteyi bulmak kalıyor. Bunun için de bir majörün minörünü bulmamızı sağlayan K3 aralık (1,5 ton) aşağı kurma kuralını uygulamamız gerekiyor. Majör tonun adından aşağıya küçük üçlü aralık kurduğumuzda o tonun ilgili minörünün adını bulmuş oluyoruz. Örneğin Fa Majör tonunun adı olan fa’dan aşağıya bir buçuk ton saydığımızda (fa-mi 0.5; mi-mib 1; mib-re 1,5 şeklinde) re notasını elde ediyoruz. Yani Fa Majör’ün ilgili minörü re minör’dür.
Diyezli majör tonların işaretleri nasıl bulunur? (Adından aşağı K2 kur)
Diyezli tonlarda, tonun ana sesinden aşağıya K2 aralık (0,5 ton) kurulur. Kurduğumuzda bulduğumuz sese gelene kadar diyez sıralamasında sayıyoruz. Böylece o tondaki bütün işaretleri bulmuş oluyoruz.
Örnek 1: La Majör’de kaç işaret olduğunu anlamak için ana sesten (la’dan) aşağıya K2 (0,5 ton) kuruyoruz (la-sol#). Bulduğumuz sol#’e kadar diyez sırasında sayıyoruz (fa#, do#, sol#). Bu şekilde La Majör’de üç tane diyez işareti olduğunu ve bunların fa diyez, do diyez ve sol diyez olduklarını anlıyoruz.
Sıra sizde 1: Mi Majör’de kaç işaret vardır? Yorumlara yazabilirsiniz. 🙂
Bemollü majör tonların işaretleri nasıl bulunur? (+1 bemol ekle)
Bemol sırasında tonun kendi adından bir sonraki bemol işaretine kadar sayıyoruz. Böylece o tondaki işaretleri bulmuş oluyoruz.
Örnek 2: Re bemol Majör’de kaç işaret olduğunu hesaplarken bemol sırasında re bemol işaretine gelene kadar sayıyoruz (sib, mib, lab, reb). Sonraki işlem bu işaretlere sıraya uygun olarak bir bemol daha eklemek (+solb). Böylece Re bemol Majör’de beş tane bemol olduğunu ve bu işaretlerin si bemol, mi bemol, la bemol, re bemol ve sol bemol olduklarını buluyoruz.
Sıra sizde 2: La bemol Majör’de hangi işaretler vardır? Cevabınızı yorum kısmına yazabilirsiniz.
Donanımdaki işaretlerin hangi majör tona ait olduğu nasıl bulunur?
Yukarıda anlatılan tonun işaretlerini bulma yönteminin tam tersi olacak şekilde bu sefer işaretten ton bulmayı anlatmak istiyorum. 🙂
Bir eseri çalışmaya başlarken donanımda yazılan işaretler bize o eserin hangi tonalitede olduğu ile ilgili ipucu verir. Burada duruma göre başvurulması gereken üç tane kural vardır: Diyezliyse son diyezden yukarı K2 aralık, majör tonun adını verir; bemollüyse son bemolden bir önceki bemol, majör tonun adını verir; eğer işaret yoksa istisna tonlar olan Do Majör veya la minör’dür.
Bu kurallar bizim majör tonları bulmamızı sağlar, peki ya eser minör tondaysa ne yapmalıyız?
Bulduğumuz majör tonun adından aşağıya K3 kurmamız gerekiyor.
Bir eserin majör ya da minör tonalitede olduğunu nasıl anlarız? Yeni yazımda bu konuya değineceğim… 🙂 Takipte kalın!