Müzik eğitimine yeni başlayan bireylerin karıştırdığı konulardan biri de staccato ile uzatma noktası arasındaki farktır. Öncelikle bu iki noktanın ne amaçla kullanıldığını, işlevini bilmek gerekir. En basit haliyle aktarmak gerekirse staccato noktası notanın süresinin kısaltılması, uzatma noktası ise notanın süresinin uzatılması için kullanılır.
Peki ne kadar uzatıyoruz? 🙂
Uzatma noktasının, yanına geldiği notanın süresini, değerinin yarısı kadar uzattığı bilinmektedir. Staccato için de bu durumun tersi olduğunu biliyor muydunuz?
Haydi birlikte inceleyelim…
Noktalı ritimler
Notanın sağına konduğunda nokta, notayı değerinin yarısı kadar uzatır. Yani ikilik bir notaya, yarı değeri olan dörtlük bir nota daha eklenir ve böylece uzatılmış olur.
Örnek 1. Noktalı ikilik notanın açılımı
Bazı durumlarda yukarıdaki örnekte olduğu gibi notaların birbirine uzatma bağı ile bağlandığını görürsünüz. Bu, genellikle ölçü çizgisi devam eden notanın arasına geldiğinde veya kolay okumayı sağlamak amacıyla kullanılır.
Örnek 1’de açıklanan mantıkla düşünürsek noktalı dörtlük, dörtlük ve sekizlikten; noktalı sekizlik, sekizlik ve onaltılıktan; noktalı onaltılık ise onaltılık ve otuzikilik notadan oluşur.
Staccato tuşe
“Notaların birbirinden ayrı, keskin veya kısa çalınması” anlamında kullanılan staccato uygulamasının notayı ne kadar kısalttığı genellikle söylenmemekte. Bu durum da öğrencilerin çeşitli tempo ve karakterdeki staccato pasajları aynı şekilde çalmalarına neden olmaktadır. Hedef, uzatma bağındaki gibi “yarısı” olmalıdır.
Dörtlük notayı yarısı kadar kısalttığımızda elde edeceğimiz, sekizlik nota ve sekizlik sustur.
Örnek 2. Dörtlük değerdeki notaya gelen staccatonun açılımı
Yukarıda görüldüğü gibi staccato, bize notanın değerinin yarısı kadar çalınacağını gösterir. Üzerinde durulması gereken bir diğer konu ise yarısı kadar kısaltıldığında susun unutulmamasıdır. Öğrencilerin staccatolu dörtlükleri sekizlik değerde çaldığı rastlanan yanlışlardandır. Burada belirtilmesi gereken, dörtlük süre korunurken sesin sekizlik kadar uzatılmasıdır. Yani nota yarısı kadar tutulmalıdır.
Aynı mantıkla staccato sekizlik, bir onaltılık notadan ve bir onaltılık sustan oluşacaktır.
Staccato veya uzatma noktası nasıl anlaşılır?
Noktanın staccato mu, yoksa uzatma için mi yazıldığını, noktanın yerinden anlayabilirsiniz. 🙂
Eğer notanın altındaysa staccato, sağındaysa uzatma noktasıdır.
Sormak istediğiniz ve öğrenmek istediğiniz bir şey olursa yorumlarda görüşürüz. Müzikle kalın!