Legato ve uzatma bağı, piyanoda çokça karıştırılan konulardan biridir. Bu konuyu anlamak için legato ve uzatma bağının işlevini bilmek gerekir. İki bağ cinsi de aynı şekilde yazılmaktadır. Ancak uzatma bağı, iki aynı notanın sürelerinin birleştirilmesini veya birbirine eklenmesini sağlar. Legato bağı ise nota geçişlerinde kopukluk olmaması, bir notadan sonra başka bir notayı çalarken seslerin birbirine bağlanarak aralarda kesinti olmamasını ifade etmek için kullanılır.
Aynı iki veya daha fazla notayı birbirine bağlayarak notanın bir kere çalınmasını ve bağlanan tüm notaların toplam süresi kadar tutulmasını ifade eden uzatma bağı, İngilizcede “tie” olarak adlandırılır. Bu bağ çeşidi, notaların süresini vuruş veya ölçü dışında uzatabilir. Farklı notaların arasında boşluk olmadan, seslerin birbiri ardına (yazıldıkları ritimde) gelmelerini işaret eden legato bağı ise İngilizcede “slur” olarak adlandırılır. Bunlara ek olarak müzikal fikri ortaya koyan cümle bağları, “phrase mark” olarak adlandırılır.
Görsel 1’deki örnekte sarı ile çizilen uzatma bağı ile do notaları birleştirilmiş ve böylece tek bir do notasının beş vuruşluk olması sağlanmıştır.
Görsel 2’de ise bir akorun uzatma bağı ile uzatılmasını görüyoruz. Burada noktalı ikilik değerinde olan do-mi-sol akoru, dörtlük değerdeki aynı akora bağlanmıştır, bu şekilde dört vuruşluk hale gelmiştir.
İki örnekte de turuncu ile işaretlenmiş olan legato bağları ise notaların birbirinden kopuk/ayrı değil de birbirine eklenerek (tuş dibinde buluşturularak) aralarında boşluk olmadan çalınmalarını göstermektedir. Legato çalış ile ilgili daha fazla bilgi için bknz.
Yukarıda verilen örneğin ikinci ölçüsündeki re bemol notası, üçüncü ölçüdeki notaya uzatma bağıyla bağlanmıştır. Üçüncü ölçüde bemol yazılmadığını görüyoruz. Bu yazım şeklinin kafa karışıklığına yol açmamasına izin vermemek gerekiyor. Üçüncü ölçüdeki bemolsüz yazılan re notası, ikinci ölçüdeki re bemol notasının devamıdır. Eğer besteci üçüncü ölçüdeki notayı natürel re olarak isteseydi bekar yazar ve uzatma bağını kullanmazdı. 🙂 Ölçüler arası kullanılan uzatma bağıyla bağlanan notalarda ilkindeki işaret, ona bağlanan diğer aynı notayı da etkiler.
Bu örnekte de görüldüğü gibi ölçü sonunda sağ eldeki akor fa#-do(♮)-fa#, ikinci ölçüdeki akora uzatma bağı ile bağlanmıştır ve burada tekrardan bekar işareti eklenmemiştir. Aynı akorun tekrar gelişinde ise ♮ işaretini görüyoruz. 🙂
Notada yazılan bağın hangi bağ olduğu nasıl anlaşılır?
Uzatma bağı sadece aynı sesler için ve genellikle ölçüler arasında kullanılır. Çünkü ölçü içinde nota değeri uzun olacak şekilde yazılır. Legato bağı ise genellikle farklı sesler için kullanılır.
Merhaba hocam, uzatma bağı ile bağlanmış iki nota arasında birden çok nota varsa ne yapmamız gerekir? Örneğin paylaştığım fotoğrafta iki do arasında mi, sol ve mi notaları var: https://ibb.co/SrXcsx9
Ayrıca, yazınızda ikinci paragrafta do-mi-sol akoru demişsiniz ancak do-mi-la olacaktı sanırım.
Teşekkürler!
Merhabalar, yorumunuz için teşekkür ederim. 🙂
Şöyle ki, eğer bağ ile bağlanmış iki aynı nota arasında farklı notalar varsa, bu o notaların uzatma bağı içinde olmadığını gösterir. Uzatma bağı olabilmesi için yazıdaki örnek 1’de olduğu gibi iki aynı notanın art arda gelmesi gerekir.
Sizin verdiğiniz örnekte uzatma bağı göremiyoruz. Çünkü aynı nota birbirinin ardına gelip bağlanmamış. Sağ ve sol el partilerinde gördüğümüz bağlar, genellikle uzun uzun yazılmış olan legato bağları. Aynı zamanda size cümleleme için ipucu veriyor. Sağ eldekiler dörder ölçülük cümleler, sadece sekizinci ölçüde auftakt/önel görülüyor. O da sonraki cümleye yönlendirme yapıyor. Sol elde ise yine aynı şekilde uzun legato bağları görüyoruz. Sadece dördüncü ölçüde köprü gibi yine bir yönelme mevcut.
Sorduğunuz do’dan do’ya olan bağda bağın iki ucunda aynı notanın olması aslında bir denk gelme. 🙂 Uzatma bağı olabilmesi için aynı nota olması ve bu notaların art arda gelmesi gerekiyor.
Harikasınız hocam, çok teşekkür ederim 🙂
Rica ederim 🙂
Merhaba hocam, uzatma bağı ile bağlanmış iki nota arasında birden çok nota varsa ne yapmamız gerekir?
Bir fotoğraf linki paylaşmıştım ancak spam olarak algılandığı için silindi sanırım. Örneğin iki uzatma bağı ile bağlanmış iki do arasında mi, sol ve mi notaları var.
Ayrıca, yazınızda ikinci paragrafta do-mi-sol akoru demişsiniz ancak do-mi-la olacaktı sanırım.
Teşekkürler!
İkinci örnek için söylediğim do-mi-sol akorundan bahsediyorsanız, sol elde son iki ölçüde gelen akoru kastetmiştim. Sizin uyarınızdan sonra görsellerin biraz küçük kaldığını gördüm ve boyutlarını değiştirdim. Umarım böyle daha iyi görünüyordur… Uyarı için teşekkürler 🙂
Ah, fa anahtarı olduğunu şimdi fark ettim hocam. Bu şekilde çok daha iyi görünüyor. Nazik cevabınız için çok teşekkürler 🙂
Ben de teşekkür ederim, iyi çalışmalar 🙂
Merhaba hocam. Bir parça üzerinde çalışırken bir bağa denk geldim. Ard arda iki nota birbirine bir bağ ile bağlanmış ancak sadece notaların üzerinde bağ işareti var, altında yok. Bu yüzden bunun bir uzatma bağı olduğuna emin olamadım. Burada iki sol arasında bağ var: https://prnt.sc/vW_EYISVYkDh. Burada da iki re arasında bir bağ var: https://prnt.sc/3P0uxOkjY4zj. Bunlar için iki tek vuruşluk notayı birleştirip 2 vuruşluk bir nota yapıyor diyebilir miyiz?
Teşekkürler!
Merhabalar 🙂
https://prnt.sc/vW_EYISVYkDh >>> Bu linkteki örneğin sol elinde la bemol-sol-sol diye yazılan notaların üstündeki bağ legato bağı, sol notalarını birleştiren ise uzatma bağıdır.
https://prnt.sc/3P0uxOkjY4zj >>> Bunun sol elindeki re notalarının bağı, yine uzatma bağıdır. İkisinin değerini (biri sekizlik, diğeri dörtlük) birleştirerek 4/4’lük ölçü düzeninde bir buçuk vuruş haline getirmiş oluyor.
Paylaştığınız bu iki örnek için şöyle bir video hazırladım:
https://www.youtube.com/watch?v=MzbuUVlGdXM
Ayrıca bir önerim var… Hangi eseri çalışıyorsunuz bilmiyorum ama genellikle orijinal notaları tercih ederseniz sizin için daha iyi olur. Çünkü orijinal edisyonlar notasyon, parmak numarası ve doğruluk açısından güvenilirler. Görsel ve çalış (sayfa çevirme yerleri bile fark edebiliyor) anlamında daha rahat olacaktır 🙂
Çok teşekkür ederim hocam, çok açıklayıcı oldu :pray:. Ben musescore’daki When Under Ether parçasını çalışıyorum: https://musescore.com/user/39593079/scores/15517096. Ancak orjinal notalar mıdır bilmiyorum. Bu parça için başka bir nota da göremedim. Sizce bu orjinal notalar mıdır?
Tekrar çok teşekkürler 🙂
MuseScore, bir nota yazma programı. Çeşitli eserlerin düzenlemeleri bu programda yazılıp paylaşılıyor.
Klasik bir eserin notalarına ulaşmak için IMSLP’yi kullanabilirsiniz. 🙂 Aşağıdaki linkten nasıl kullanacağınızı görebilirsiniz.
https://www.bilgesukaraca.com.tr/imslp-nasil-kullanilir/
Anladım. When Under Ether parçasını burada göremedim ancak çok güzel bir bilgi, teşekkürler hocam.
Merhaba hocam. Üzerinde çalıştığım parçayı sonunda çalabildim. Çalabilmemde sizin katkınız büyük olduğu için Soundtrack’e yükleyip sizinle de paylaşmak istedim 🙂 https://soundcloud.com/talhakkk/when-under-ether
Çok güzel olmuş! Emeğinize sağlık 🙂
Kaynak: Piyano Metodu-1 Selmin Tufan Enver Tufan Sayfa 37, Deşifre Çalışması 3 numaralı çalışma. Aşağıda video linki var, 0:56′ dan itibaren örneği çalıyorlar, ikinci ve ücüncü ölçüdeki notalar bağ ile bağlı ama ilki bemol, ikincisi arızasız. Ama çalarken 2. ve 3. ölçüde sağ 2 nolu parmağını hiç kaldırmıyor. Anlamadığım buydu. Teşekkürler.
https://youtu.be/AcapXDuAwigsi=1EiUcXJSp23_cs5
Sorunuzla ilgili anlatımımı metin içine ekledim. Umarım açıklayıcı olmuştur 🙂
Teşekkürler. İyi çalışmalar dilerim.
Rica ederim, size de iyi çalışmalar…