Piyanoda akor çalmak veya “piyanoda akor basmak” olarak adlandırılan konu, birden fazla notaya aynı anda basmak anlamına gelmektedir. Bu haliyle çok kolaymış gibi duyulsa da elin duruşunu, parmakların basışını ve doğru dengelenmiş veya derecelendirilmiş sesleri koruyarak piyanoda akor çalmak, incelikleri olan bir konudur. Bu yazıda akorun tanımı, akor çalarken nelere dikkat edilmesi gerektiği ve ayrıca akorlu çalışma yöntemi hakkında bilgilere yer verdim. 🙂
Akor nedir?
İki ve/veya daha fazla notanın üst üste yazılmasıyla oluşan akor, bu notaların aynı anda çalınmasını veya seslendirilmesini ifade eder. Belirli kurallara göre kurulan akorlar, sadece kök halinde değil çevrimleriyle de karşımıza çıkmaktadır. Piyano yazısında ise akorlar çeşitli şekillerde kullanılır. Kırık akorlar, akorun bir sesinin tutulup diğerlerinin tekrar edilmesi, akorların ikiye bölünmesi ve akorların eksik sesle kullanımı görülmektedir. Bu durumlara örnekler aşağıdaki gibidir:
- Akorun bir sesinin tutulup diğerlerinin tekrar edilmesine bir örnek:
Kırmızı ile işaretlediklerim akorların bas sesinin uzatılıp diğerlerinin üzerine eklenmesi ve tekrarlanması ile oluşmaktadır. Sarı ile işaretlediklerim ise akorun eksik sesle ve ikiye bölünmüş şekilde kullanımına örnektir.
- Bölünmüş akorlara örnek:
5/3 akorların nasıl kurulduğunu anlattığım videoyu aşağıya ekliyorum… 🙂
Yedili akorlarla ilgili olarak da şu videoyu izleyebilirsiniz. 🙂
Piyanoda akor çalma ve incelikleri
Piyanoda akor, müziğin armonik yapısını ortaya koyar. Piyano eserlerinde akorlar, sadece armonik yapıyı ortaya çıkarmaz, aynı zamanda melodiyi de içerebilir. Melodi bazen üst partide bazen de ara partilerde görülebilir. Bu durumda melodiyi ön plana çıkaracak şekilde çalmak gerekir.
Akor çalma
Akor seslerinin aynı anda duyulması önemlidir. Bu nedenle her bir parmağın eşzamanlı basması gerekmektedir. Bunu elde etmek için akor sesleri tane tane çalışılabilir. Sonrasında ikili, üçlü, dörtlü gruplar halinde sesler eklenerek çalışılmalıdır. Böylece hem akorun sesleri kulağınıza yerleşecek hem de sesleri aynı anda basıp basmadığınızı kontrol edebileceksiniz. 🙂
Akorlardaki melodiyi öne çıkarmak için o hattı çalan parmakların uyguladığı kuvvet artırılırken diğerlerininki azaltılmalıdır. Pasajın karakterine göre uygun artikülasyon uygulanmalıdır.
Kırık akor çalma
Kırık akor, bir akorun seslerinin sıralı olarak seslendirilmesidir. Genellikle aşağıdan yukarıya doğru çalınır. Eserin dönemine göre veya bestecinin belirttiği şekilde yukarıdan aşağıya doğru çalındığı yerler de vardır. Kırık akorun ilk sesi vuruşa denk getirilebileceği gibi, ilk nota vuruş öncesinde başlayıp son nota da vuruşa gelebilir. Kırık akor çalarken tüm seslerin sırayla eklenerek tüm sesleri tınlatacak şekilde akoru tamamlaması gerekmektedir.
Akorlu çalışma yöntemi
Akorlu çalışma yöntemi, açık veya bölünmüş olarak yazılmış akora dönüştürülebilecek pasajlar için bir çalışma yöntemidir. Bu yöntem diğer çalışma yöntemleriyle de birleştirilerek uygulanabilir. Bu çalışma yöntemiyle elde edilen, elin o pasajdaki pozisyonları oturtarak akorun açık halini rahatça çalabilir hale gelmesidir. Akorlu çalışma yöntemi ele rahatlık ve sağlamlık katar.
Akorlu çalışma yönteminde diğer yöntemlerde olduğu gibi parmak numaraları eser çalınırken kullanılan parmak numaraları olmalıdır. Böylece el, doğru pozisyonda doğru parmakları kullanacak ve pasaja tamamen hâkim olacaktır.
Birkaç akorun birlikte çalışılabileceği bu yöntemde, eğer akorlar arasında ortak notalar varsa bu notalar tutulabilir ve farklı olan kısımlar tekrar edilerek çalışılır. Böylece elin gereksiz hareketi önlenmiş olur. Bu da enerji ve zaman kaybını önler. Aşağıdaki Czerny örneğinde görüldüğü gibi sol notası ortak olduğu için tutulur ve değişen notalar sırasıyla tekrar edilerek çalışılır.
Akorlu çalışmaya örnek olarak aşağıdaki videoları izleyebilirsiniz… 🙂