Nota değerleri ile ilgili öncelikle belirtmek istediğim şey, ölçü birimine, yani ölçünün bölümlenmesine göre nota değerinin vuruşu değiştiğinden dolayı, dört vuruşluk, iki vuruşluk ve bir vuruşluk nota diye ayırmanın aslında teknik açıdan doğru bir yöntem olmadığıdır. Demek istediğim şudur ki, 4/4’lük ölçüde dörtlük nota bir vuruşa denk gelirken, 3/8’lik bir ölçüde dörtlük nota iki vuruşa denk gelecektir. Bu nedenle nota değerlerini vuruşuna göre öğretmenin doğru olmadığı görüşündeyim.
Buna ek olarak küçük yaştaki öğrencilerin zaman kavramı tam olarak oturmadığından sıkıntılar yaşanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle değerler öğretilirken metronom kullanılabilir ve önce yavaş bir tempoda sonra da aynı ritmik kalıp veya ezgi hızlı bir tempoda icra edilebilir; yine aynı ritmik kalıp/melodi farklı bir ölçüde çalınabilir. Bu şekilde değerlerin vuruşlarının eserin ölçüsüne göre değişebileceği, tempodaki değişimin ise notasının zamansal süresini etkileyeceği fark ettirilebilir.
Örnek 1. Nota değerleri
- Dizek üstündeki ilk notanın cinsi “birlik”tir, İngilizcede “whole note” olarak geçer. İçi boş ve sapsız yazılır. 4/4’lük ölçüde dört vuruşa denk gelir.
- Dizekteki içi boş ve saplı nota, “ikilik”tir, İng. “half note”. Birlik notanın ikiye bölünmesiyle oluşur veya birlik notanın içinde iki tane ikilik vardır. 4/4’lük ölçüde iki vuruşa denk gelir.
- Dizekteki içi dolu ve saplı nota, “dörtlük”tür, İng. “quarter note”. Birlik notanın dörde, ikilik notanın ikiye bölünmesi sonucu oluşur. İkilik notanın yarı değerindedir, birlik notanın ise çeyrek değerindedir.
- İçi dolu, saplı ve kuyruklu nota, “sekizlik”tir, İng. “eighth note”. Birlik notanın sekize, ikilik notanın dörde ve dörtlük notanın ikiye bölünmesi sonucu oluşur. Birlik notanın sekizde biri, ikilik notanın çeyreği ve dörtlük notanın yarısı kadardır.
- İçi dolu, saplı ve iki kuyruklu nota, “onaltılık”tır, İng. “sixteenth note”. Birlik notanın onaltıya bölünmesi sonucu oluşur. Birlik notanın içine onaltı tane onaltılık sığar.
- İçi dolu, saplı ve üç kuyruklu nota, “otuzikilik”tir, İng. “thirty-second note”. Birlik notanın otuzikiye bölünmesi sonucu oluşur. Sekizlik notanın yarısı değerindedir.