Piyanoda bir eser çalarken parmak numaraları büyük önem taşımaktadır. Kullanılan parmağın özenle seçilmesi ve elde edilmek istenen tınıyı ortaya çıkaracak özellikte olması gerekmektedir. Parmak seçimi her icracıya göre değişmektedir. Farklı edisyonlarda aynı pasaj için farklı parmak numaralarına rastlanabilmektedir. Her ne kadar parmak seçimi icracıya kalmış olsa da parmak numaraları her zaman aynıdır.
Peki parmaklarımızın numaralandırılması ne şekildedir? 🙂 Gelin birlikte bakalım…
Piyanoda parmak numaraları konusunu oturtmanın en kolay yöntemi şu şekildedir: İki elimizi, parmaklarımız birbirine denk gelecek şekilde birleştiriyoruz. Başparmaklarımız birinci; işaret parmaklarımız ikinci; orta parmaklarımız üçüncü; yüzük parmaklarımız dördüncü ve serçe parmaklarımız beşinci parmaklar oluyor.
Ellerimizi piyanoya yerleştirdiğimizde de bu sıra değişmiyor. Piyano eğitiminin başlangıç aşamasında sıkça rastlanan sorunlardan birisi, do-re-mi-fa-sol beşli pozisyonunda do’ya denk gelen parmağın birinci parmak olarak algılanmasıdır. 🙁 Buna kesinlikle dikkat edilmeli ve piyanoya yerleştirildiğinde parmak numaralarının simetrik düzende olduğu akılda tutulmalıdır.
Bir eser çözerken de önce nota okunmalı, sonra yazılmış olan parmak numarası o notanın tuşuna yerleştirilmelidir. Aksi halde eğer öğrencinin kafasında parmak numaraları bazı notalarla eşleşmişse (do-1, re-2 gibi…) önce parmak numarasına bakıp notayı kontrol etmeden doğrudan farklı bir tuşa basabilmektedir. Bu nedenle piyano eğitiminin ilk aşamalarında öğrenciye notayı okumanın önemi kavratılmalı, piyanoda parmak numaraları konusunda ise parmak numaralarının hiçbir zaman değişmediği ama notanın yerini belirledikten sonra yazılı olan parmağın yerleştirilmesi gerektiği belirtilmelidir.
Parmak numaraları sadece bir tuşun hangi parmakla çalınacağını göstermez, aynı zamanda pasajın telaffuzunu/artikülasyonunu doğru bir şekilde yapmamızı sağlar. Notada yazan legato, legato sonundaki notayı kısa kesme ve aksan gibi artikülasyonla ilgili çeşitlilikleri parmak numaralarını doğru ve bilinçli bir şekilde seçerek “kendiliğinden” ortaya koyabiliriz. Gelin aşağıda verdiğim örneğe birlikte bakalım.
Kırmızı ile işaretlediğim yerde mi bekar’ı fa’ya ve onu da re bemol’e daha iyi bağlayabilmek için ben si bemol’e 2 ile basıp la bekar için bu parmağımı kaydırıyorum. Böylece üst partinin legatosu alt partideki hareketten dolayı kesilmemiş oluyor. Yeşil ile işaretlediğim yerde ise ilk re bemol, legato bağının sonunda olduğu için daha kısa çalınmalı. İkinci re bemol ise apojatür olduğundan dolayı biraz ön planda olmalı ve ayrıca aksan verilmeli ki doğal olarak uzayabilsin. Burada re bemoller üzerinde yazılı olan 4 ve 5 parmak numaraları, tam olarak da bunu sağlamakta! Son olarak da fa-do’ya çözümü gerçekleştirirken legatoyu koruyarak 2-4 veya elinizi kasmayacak şekilde 1-4 tercih edebilirsiniz. 🙂
İyi çalışmalar 🙂