Piyanoda bir eser çalarken parmak numaraları büyük önem taşımaktadır. Kullanılan parmağın özenle seçilmesi ve elde edilmek istenen tınıyı ortaya çıkaracak özellikte olması gerekmektedir. Parmak seçimi her icracıya göre değişmektedir. Farklı edisyonlarda aynı pasaj için farklı parmak numaralarına rastlanabilmektedir. Her ne kadar parmak seçimi icracıya kalmış olsa da parmak numaraları her zaman aynıdır.
Peki parmaklarımızın numaralandırılması ne şekildedir? 🙂 Gelin birlikte bakalım…
Piyanoda parmak numaraları konusunu oturtmanın en kolay yöntemi şu şekildedir: İki elimizi, parmaklarımız birbirine denk gelecek şekilde birleştiriyoruz. Başparmaklarımız birinci; işaret parmaklarımız ikinci; orta parmaklarımız üçüncü; yüzük parmaklarımız dördüncü ve serçe parmaklarımız beşinci parmaklar oluyor.
Ellerimizi piyanoya yerleştirdiğimizde de bu sıra değişmiyor. Piyano eğitiminin başlangıç aşamasında sıkça rastlanan sorunlardan birisi, do-re-mi-fa-sol beşli pozisyonunda do’ya denk gelen parmağın birinci parmak olarak algılanmasıdır. 🙁 Buna kesinlikle dikkat edilmeli ve piyanoya yerleştirildiğinde parmak numaralarının simetrik düzende olduğu akılda tutulmalıdır.
Bir eser çözerken de önce nota okunmalı, sonra yazılmış olan parmak numarası o notanın tuşuna yerleştirilmelidir. Aksi halde eğer öğrencinin kafasında parmak numaraları bazı notalarla eşleşmişse (do-1, re-2 gibi…) önce parmak numarasına bakıp notayı kontrol etmeden doğrudan farklı bir tuşa basabilmektedir. Bu nedenle piyano eğitiminin ilk aşamalarında öğrenciye notayı okumanın önemi kavratılmalı, piyanoda parmak numaraları konusunda ise parmak numaralarının hiçbir zaman değişmediği ama notanın yerini belirledikten sonra yazılı olan parmağın yerleştirilmesi gerektiği belirtilmelidir.
Parmak numaraları sadece bir tuşun hangi parmakla çalınacağını göstermez, aynı zamanda pasajın telaffuzunu/artikülasyonunu doğru bir şekilde yapmamızı sağlar. Notada yazan legato, legato sonundaki notayı kısa kesme ve aksan gibi artikülasyonla ilgili çeşitlilikleri parmak numaralarını doğru ve bilinçli bir şekilde seçerek “kendiliğinden” ortaya koyabiliriz. Gelin aşağıda verdiğim örneğe birlikte bakalım.
Kırmızı ile işaretlediğim yerde mi bekar’ı fa’ya ve onu da re bemol’e daha iyi bağlayabilmek için ben si bemol’e 2 ile basıp la bekar için bu parmağımı kaydırıyorum. Böylece üst partinin legatosu alt partideki hareketten dolayı kesilmemiş oluyor. Yeşil ile işaretlediğim yerde ise ilk re bemol, legato bağının sonunda olduğu için daha kısa çalınmalı. İkinci re bemol ise apojatür olduğundan dolayı biraz ön planda olmalı ve ayrıca aksan verilmeli ki doğal olarak uzayabilsin. Burada re bemoller üzerinde yazılı olan 4 ve 5 parmak numaraları, tam olarak da bunu sağlamakta! Son olarak da fa-do’ya çözümü gerçekleştirirken legatoyu koruyarak 2-4 veya elinizi kasmayacak şekilde 1-4 tercih edebilirsiniz. 🙂
İyi çalışmalar 🙂
Merhaba bir sorum olacaktı bir notanın üzerinde parmak numarası belirtilmemişse, hangi parmağı kullanmanız gerektiğine nasıl karar verirsiniz?
Merhabalar, ilk olarak bakmanız gereken o kısmın öncesiyle ve sonrasıyla mantıklı bir geçiş oluşturmasıdır. Bir akorun seslerini oluşturan bir durum varsa, o tip akorlar çalınırken tercih edilen parmakları kullanmanız sizin için kolaylık sağlayacaktır. Teknik açının dışında, müzikal olarak da düşünmek gerek. Chopin’in dediği gibi her bir parmak, farklı bir yapıda ve dolayısıyla da farklı bir işlevdedir. Melodi hattını kurarken o notanın nasıl bir renkte, nüansta ve karakterde olması gerektiğini gözeterek parmak numarası seçmelisiniz.
Eğer yorumunuza ilgili kısmı ekleyebilirseniz, daha detaylı yardımcı olabilirim. 🙂
Merhaba hocam. By The Sea (Eternity and a Day) parçası üzerinde çalışıyorum: https://musescore.com/user/31469667/scores/5692764. Burada 3. dizekte sol elde 2. oktav la bemol, 3. oktav la bemol, do, mi bemol ve sağ elde mi bemol ve la bemol notaları var: https://prnt.sc/hQ5aeMgV_KR_. Burada 2 oktavda da notalar olduğu için parmaklarımı nasıl yerleştireceğimi bilemedim ve size sormak istedim 🙂
Merhaba, sorun tabii 🙂
Bu tür yazımları, düzenlemelerde çok görüyoruz aslında. Onun dışında bestecilerin eserlerinde de karşılaşmak mümkün. Tek elimizin çalamayacağı veya iki ele bölemeyeceğimiz böyle durumlarda, akoru mantıklı şekilde kırmak lazım. Sizin gönderdiğiniz örnekte bastaki la bemolü vuruştan önce alıp lab-do-mib ve sağ eldeki mib-lab notalarını vuruşa denk getiriyoruz.
Anladım, çok teşekkürler hocam!
Rica ederim. 🙂