DO MAJÖR GAM NASIL ÇALINIR?
Majör gam nedir?
Belli kurallara göre sıralanan seslerin art arda gelmesi ile oluşan dizilere “gam” adı verilir. Gamlar ikiye ayrılır: Majör ve minör gamlar. Majör gamlar şu aralıklardan/tonlardan oluşmaktadır:
Aralıklar / B2 B2 K2 B2 B2 B2 K2. (K2: Küçük ikili, B2: Büyük ikili)
Tonlar / T T Y T T T Y. (T: Tam, Y: Yarım)
Do Majör gam hangi seslerden oluşur ve nasıl çalınır?
Do sesinden başlayıp sonraki do sesine kadar olan notaların sıralanmasıyla oluşan dizidir.
Do-re-mi-fa-sol-la-si-do şeklinde işaretsiz notalardan oluşur ve sadece beyaz tuşlardan çalınır.
Do Majör gamını çalarken kullanılan parmaklar şu şekildedir:
Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi iki elde de üçüncü parmaklar aynı anda ve aynı notalara gelmektedir.
SAĞ EL
1 2 3 1 2 3 4 5 (1 oktav)
1 2 3 1 2 3 4 1 2 3 1 2 3 4 5 (2 oktav)
SOL EL
5 4 3 2 1 3 2 1 (1 oktav)
5 4 3 2 1 3 2 1 4 3 2 1 3 2 1 (2 oktav)
* * *
(Sağ elin inişi ile sol elin çıkışındaki parmak numaralarının simetrik olduğu akılda tutulmalıdır.)
Arpej nedir?
Bir akorun seslerinin sırayla çalınmasıyla oluşan kırık akora arpej denir. 5/3 akorundan oluşan arpejlerin notalarının dizilimine göre üç çeşidi vardır: Kök arpej (5/3), birinci çevrim (6) ve ikinci çevrim (6/4).
Akorun sesleri arasındaki bağ, akorun kurulumunu ve hangi cins olduğunu belirler:
- 5/3 akor: Üç farklı notadan oluşur. Aralarında üçlü aralık vardır. [Örn. do-mi (üçlü aralık) ve mi-sol (üçlü aralık) birleşimi bize do-mi-sol akorunu verir.] İki adet üçlü aralıktan oluşan akorlar, akorun kök halini verir.
- 6 akor: Kök akorun birinci çevrimidir. Alt sesin yukarı alınması şeklinde akılda tutulabilir. Sırasıyla üçlü ve dörtlü aralıktan oluşur. [Örn. mi-sol (üçlü aralık) ve sol-do (dörtlü aralık) birleşimi mi-sol-do şeklinde altı akorunu vermektedir.]
- 6/4 akor: Kök akorun ikinci çevrimidir. Sırasıyla dörtlü ve üçlü aralıktan oluşur. [Örn. sol-do (dörtlü aralık) ve do-mi (üçlü aralık) birleşimi sol-do-mi altı dört akorunu verir.]
Do Majör Arpej
Kök arpej
Tonik derece üzerine 5/3 akor kurulması sonucunda do-mi-sol-do seslerinden oluşur.
Sağ ve sol el parmak numaraları aşağıdaki gibidir:
SAĞ EL
1 2 3 5 (1 oktav)
1 2 3 1 2 3 5 (2 oktav)
SOL EL
5 4 2 1 (1 oktav)
5 4 2 1 4 2 1 (2 oktav)
* * *
Gam ve arpej çalışırken dikkat edilmesi gereken konular
- El pozisyonu: El pozisyonu merkezi olmalı; el, tuşların ne ucunda ne de dibinde tutulmalıdır. Her parmak, elin doğal pozisyonu göz önünde bulundurularak, tuş üzerinde basması gerektiği yere yerleştirilmelidir. Daha fazla bilgi için bknz. https://www.bilgesukaraca.com.tr/piyanoda-el-pozisyonu/
- Parmak numaraları: Gamın parmak numaralarına kesinlikle uyulmalıdır. Numaraları oturtmak için iki el ayrı çalışılabilir.
- Başparmak geçişleri: Sonrasında gelen parmak tuşa bastığında, başparmak üçüncü parmağın altından geçmek için hareketine başlamalıdır. Alttan (3-1 ve 4-1 geçişleri) veya üstten (1-3 ve 1-4 geçişleri) parmak geçişlerinde hareketi gerçekleştiren parmağın klavyede kendi yerine konması önemlidir. Daha fazla bilgi için bknz. https://www.bilgesukaraca.com.tr/piyanoda-basparmagi-kuvvetlendirmek-icin-etkili-calisma-yontemleri/
Çalışma yöntemi önerileri için bknz.
Do majör gamın ilgili minörü için bknz.