Seçmeli Müzik 1. Düzey Piyano (S. Mü. 1. Dü. P.)
1. Ünite: PİYANONUN TEMEL ÖZELLİKLERİ
2. Konu: Piyanonun Temel Özellikleri
2. Kazanım: Piyanoda doğru duruş ve oturuş biçimini kavrar.
Tabure yüksekliği, piyanoyla mesafe, ellerin ve kolların tuşeyle olan açısı ve yüksekliği, ellerin klavye üzerinde duruşu, parmak uçlarının ve eklemlerin duruşu, tırnakların klavyeye değmemesi, tuşa basış, sırt duruşu, boyun duruşu ve nota-göz hizası, ayakların yerdeki konumu ve üst vücudun hafif ileride tutulup ayakların yere basılması titizlikle kavratılmalıdır.
Tabure Yüksekliği
Her kişi için taburenin yüksekliği farklı olmaktadır. Bu nedenle piyano taburesinin ayarlanabilir olması icracıya büyük bir kolaylık sağlayacaktır.
Tabureyi ayarlarken dikkat edilmesi gereken şey şudur: Ellerimizi doğru bir pozisyonda klavyeye yerleştirdiğimizde önkol düz bir şekilde yere paralel olacaktır. Yani dirseklerden bileğe kadar olan kısım kontrol edilmeli ve yerle doksan açıda durduğundan emin olunmalıdır.
Bunu küçük öğrencilerin ayarlaması zor olduğundan dolayı göbek deliğinin beyaz tuşların hizasına gelmesini sağlayarak da tabure boyunu doğru ayarlamak mümkündür.
Piyanoyla Mesafe
Piyano ile tabure arasındaki mesafeyi ayarlamak için eller klavyeye doğru yerleştirildiğinde (bknz. https://www.bilgesukaraca.com.tr/piyanoda-el-pozisyonu/) dirseklerin bedenle aynı hizada olmaması, bedenin biraz geride olması gerekmektedir. Bu şekilde kollar doksan dereceden fazla bir açıda olacak ve dirsekler sağa ve sola yönelme ihtiyacı duyulduğunda bedenle aynı hizada olmadığından sıkışma sorunları olmayacaktır.
*** Piyano taburesinin tamamına değil, yarısına oturulması geektiği unutulmamalıdır. ***
Ellerin ve Kolların Tuşeyle Olan Açısı ve Yüksekliği, Ellerin Klavye Üzerinde Duruşu, Parmak Uçlarının ve Eklemlerin Duruşu ve Tırnakların Klavyeye Değmemesi
Tuşa Basış
Tuşa basış yöntemleri pasajın gereklerine göre değişmektedir. Sadece parmakların kök ekleminden hareket, önkol hareketi, omuzdan ve kol ağırlığıyla yapılan hareketlerin her birinin çıkardığı ses farklı bir karakterdedir. Bu yüzden pasaja uygun olan tercih edilmelidir.
En temel anlamda tercih edilebilecek hareket, tüm parmakların kök eklemden hareket etmesi ve bu hareketin durdurulmadan sesi elde edip sonlandırılmasına kadar devam etmesidir.
Sırt Duruşu
Üst beden öne eğik olmamalı, doğru oturuş postürüne uygun olmalıdır. Sırt dik olmalı, omurgadaki bel girintisi (lordoz) korunmalıdır.
Tiz seslerde gelen bir pasaj için sağ tarafa doğru, peslerde çalmak içinse sol tarafa yönelinmeli ve bunu yaparken üst beden dairesel hareketler yaparak dönmemeli, sadece gerekli tarafa doğru yönelmelidir. Beden her zaman piyanoyla paralel olmalıdır.
*** Dikkat edilmesi gereken şey sağ veya sol tarafa doğru tabure üstünde kesinlikle kayılmamasıdır, sadece o tarafa yönelinmelidir. ***
Boyun Duruşu ve Nota-Göz Hizası
Sırt duruşunda olduğu gibi doğru postür duruşu göz önünde bulundurulmalıdır. İngilizcede “forward head posture” adındaki durum varsa mutlaka düzeltilmesi için gerekli araştırmalar yapılmalı ve uzmanlara danışılmalıdır.
Doğru postür elde edildikten sonra note okumak için kişiye özel olarak ideal mesafe ayarlanmalıdır. Notalar, İngilizcede “music desk” denen notalığa konulmaktadır ve duvar piyanolarında bu notalık kısım sabittir, o yüzden yükseklik ve mesafe ayarlanamaz. Aynı şekilde kuyruklu piyanolarda da sadece mesafetyi ayarlamak mümkündür. Ayrıca kuyruklu piyanolarda notalığın dikliğini de ayarlayabilirsiniz. Tüm bunlara rağmen duvar piyanolarının notalığı için ayrıca bir aparat yaptırarak yüksekliğini ayarlayan bir piyanist tanıyorum… 🙂
Ayakların Yerdeki Konumu
Ayakların konumu, piyano çalarken dengeyi sağlamak açısından çok önemlidir. Dizler omuz genişliğinde açılmalı, ayaklar yere tam basılmalı ve alt bacaklar yerle doksan derece açıda olmalıdır. Böylece ayaklar pedalların altında veya çok uzağında kalmayacaktır.
Sırt duruşunda bahsettiğim sağa veya sola yönelme durumunda ne tarafa doğru olduğuna bağlı olarak o bacak biraz açılmalı ve bedeni desteklemelidir. Bedenin yaylanmasına uygun olarak bacaklar da imkan çerçevesinde hareket etmelidir. Bu şekilde denge bozukluğu oluşmayacaktır ve icra daha sağlam olacaktır.
Üst Vücudun Hafif İleride Tutulup Ayakların Yere Basılması
Ayakların basılmasının önemi bir önceki başlık altında incelenmişti. Üst vücudun öne doğru meyil alması tuşa basış başlığı altında belirtilen hareketler arasında yer almaktadır. Gerektiği zaman kullanılmalı, doğru postür diğer tüm zamanlarda korunmalıdır.